Czym jest oko Proroka? Turecki talizman

Mieniące się błękitem i bielą „oko Proroka” można dostrzec niemal na każdej tureckiej ulicy – przywieszone do kluczy, biżuterii czy drzwi domów. Urok tego charakterystycznego talizmanu tkwi nie tylko w jego prostym wzornictwie, ale przede wszystkim w wierzeniu, że stanowi on tarczę przed „złym spojrzeniem”. Dlaczego cieszy się tak dużą popularnością i jakie legendy towarzyszą niebieskiemu amuletowi? Poznaj historię i symbolikę oka Proroka, jednego z najbardziej rozpoznawalnych tureckich talizmanów.

Oko proroka – co to?

Oko Proroka, w Turcji znane jako Nazar Boncuk, to starożytny amulet spotykany na całym Bliskim Wschodzie, jednak nad Bosforem wyjątkowo silnie zakorzeniony w kulturze i codziennych zwyczajach. Wiesza się go przy wejściach do mieszkań, w biurach, na lusterkach taksówek i autobusów, a nawet wmurowuje w ściany budynków. Niebieski talizman można dostrzec w metrze, a także na samolotach tureckich linii Fly Air. Wszystko po to, by chronić przed „złym spojrzeniem” i odganiać urok, czyniąc z Oka Proroka nie tylko charakterystyczny element wystroju, lecz przede wszystkim ważny symbol wiary w siłę ochronnej energii.

Przed czym chroni turecki talizman oko Proroka?

Turecki talizman oko Proroka – zwany także Nazar Boncuk – ma za zadanie chronić przed „złym spojrzeniem”, czyli zazdrością i zawiścią innych, które według wierzeń różnych kultur i religii mogą przynosić pecha i nieszczęścia. Motyw „złego oka” jest obecny w chrześcijaństwie, islamie, judaizmie czy hinduizmie, a wzmianki na jego temat pojawiają się nawet w Biblii i Koranie. Turcy wierzą, że oko Proroka wchłania negatywną energię, a jeśli talizman pęknie, oznacza to, że spełnił już swoje zadanie – trzeba go wtedy szybko wymienić na nowy. Za najsilniejsze uchodzi oko Proroka podarowane drugiej osobie z czystymi intencjami, dlatego w Turcji jest ono najpopularniejszym prezentem, mającym zapewnić szczęście i odpędzić wszelkie niepowodzenia. Często przyjmuje formę biżuterii np. bransoletek tureckich – takiej, jaką znajdziecie w naszym sklepie – i pełni nie tylko funkcję efektownego dodatku, lecz także duchowego wsparcia w codziennym życiu.

Jak wygląda oko Proroka?

Tureckie oko Proroka (nazywane też göz boncuğu, czyli „oczkiem”) to charakterystyczny szklany koralik w odcieniach granatu. Jego wyróżnikiem są koncentryczne kręgi w kolorach granatowym, jasnoniebieskim, białym i ciemnoniebieskim, z niewielką czarną kropką w środku, przypominające tęczówkę oka – stąd często określa się go mianem „niebieskiego oka”. Bywa też nazywane „Okiem Fatimy”, na cześć najmłodszej córki Proroka Mahometa. W Turcji do dziś działają niewielkie warsztaty, gdzie oko Proroka wytwarzane jest tradycyjnymi metodami, przekazywanymi z pokolenia na pokolenie. Zazwyczaj są one prowadzone przez potomków rzemieślników pochodzenia arabskiego, którzy w czasach schyłku Imperium Osmańskiego osiedlili się w Izmirze i jego okolicach.

Historia oka Proroka

Od zarania dziejów ludzie bali się „złego spojrzenia”. Strach przed nim jest obecny w wielu kulturach na całym świecie także współcześnie. Chociaż Oko Proroka kojarzone jest głównie z Turcją to jego historia sięga czasów przedislamskich i wierzeń ludów zamieszkujących Azję Środkową. Najstarsze amulety z symbolem Oka Proroka datuje się na 1500 p.n.e. Najbardziej fascynujący jest fakt, że na przestrzeni tysiącleci nie zmieniło się przeznaczenie tego amuletu – ma chronić właściciela przed złem. W Turcji nadal tradycją jest przynoszenie noworodkom w prezencie oka Proroka. Odzwierciedla to przekonanie, że małe dzieci są często najbardziej podatne na klątwę.

Podobnym symbolem jest Oko Horusa, które malowano m.in. na grobowcach władców starożytnego Egiptu. Grecy umieszczali symbol oka na dziobach swoich statków, aby chronić swoje przed gniewem Posejdona. Niebieski kolor Oka Proroka to prawdopodobnie wpływ Bizancjum, w którym święty był kolor nieba i wody. Symbolizował nieskończoność, boskość, duchowość, a także przywoływał spokój i zmysłowość. Niebieski to również kolor, który odróżniał Sebastokratesa, czyli cesarza bizantyjskiego, od innych obywateli. Także dzisiaj w regionie Morza Egejskiego uważa się, że kolor niebieski przynosi szczęście. Dlatego drzwi domów i dachy kościołów na wyspach greckich są niebieskie.

Jeśli poszukujesz innych akcesoriów, praktycznych poradników lub np. lokalnych tureckich kaw, herbat i słodyczy – zajrzyj do naszego sklepu!